بایگانی برچسب: فارسی هفتم

به کلمه یا کلمه‌هایی که بعد از حروف اضافه می‌آیند و با استفاده از این حروف، به یکی از اجزای جمله، مانند فعل، قید، صفت، اسم و… نسبت داده می‌‌شوند «مُتَمِّم» گفته می‌شود. متمم‌ها بسته به اینکه به کدام بخش از جمله نسبت داده شوند، در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. متمم‌ فعل، متمم قیدی، متمم صفت، متمم اسم، متمم اسنادی …

جمله معترضه یا میان‌جمله در ضمن جمله اصلی به کار می‌رود و مفاهیمی مانند دعا و نفرین یا توضیحی درباره یکی از اجزای جمله اصلی را در بردارد و با حذفش، هیچ نقصی در معنای جمله اصلی، ایجاد نمی‌شود. برای مثال در جمله «صائب که مشهورترین شاعر سبک هندی است، تک‌بیت‌های زیبایی سروده است.» جمله معترضه «که مشهورترین شاعر سبک …

نثر مسجع یا نثر آهنگین نوعی نثر است که در آن، کلمه‌های هم‌قافیه و هم‌وزن یا یکی از این‌ها به کار رفته است و به این دلیل حالتی شعرگونه پیدا کرده است. مانند «خزانه مروت و شفقت بود.» از «عطار» که در آن، دو کلمه «مروت» و «شفقت» هم‌وزن و هم‌قافیه هستند و سجع ساخته‌اند. در این مطلب از مجله …

جمله امری یکی از انواع جمله از نظر مفهوم است که در آن، انجام یا عدم انجام کاری (فعل) یا پذیرفتن و نپذیرفتن حالتی از کسی درخواست می‌شود. برای مثال جمله «به خانه مادربزرگ برو.» جمله‌ای امری است که در آن، انجام فعل «رفتن»، درخواست شده است. در این مطلب از مجله فرادرس با مثال‌های متنوع یاد می‌گیریم که جمله …

سجع یک واژه عربی است که معنای آواز کبوتر می‌دهد. در ادبیات فارسی، آرایه‌ای ادبی است و در جایی وجود دارد که در جمله‌های یک نثر یا نظم (شعر) از کلمات هم‌وزن یا هم‌قافیه (یا هر دو) استفاده شود. مانند عبارت «الهی نام تو ما را جواز، مهر تو ما را جهاز» از خواجه عبدالله انصاری که در آن، کلمه‌های …

جمله‌های اسنادی، جمله‌هایی هستند که در ساختارشان از فعل‌های اسنادی مانند «است، بود، شد، گشت، گردید و… » استفاده شده است. این جمله‌ها برای بیان انجام یک فعل یا کار خاص به کار نمی‌روند بلکه برای نسبت دادن صفت و حالتی به نهاد جمله که نوعی اسم است، استفاده می‌شوند. برای مثال جمله «علی رفت.» برای بیان انجام فعل خاص …

«متمم» کلمه یا گروهی از کلمه‌هاست که بعد از حرف اضافه می‌آید و به انواع فعل‌ها، انواع صفت‌ها و… نسبت داده می‌شود. به‌عنوان مثال، در جمله «به گل‌ها آب دادم.» کلمه «گل‌ها» بعد از حرف اضافه «به» آمده است و نقش متمم را به عهده دارد. این کلمه به فعل جمله نسبت داده شده است. در بخش‌های بعدی این مطلب …

چه در ادبیات کهن و چه در دوره معاصر، برای سرودن شعرهای فارسی از قالب‌های متنوعی استفاده می‌شود. قالب‌ها همان ساختار و شکل ظاهری شعرها هستند که محل قرار گرفتن قافیه‌ها را نشان می‌دهند. از میان رایج‌ترین قالب‌های شعر فارسی می‌توان به قصیده، غزل، مثنوی، قطعه، نیمایی و… اشاره کرد. هر کدام از انواع قالب شعر، برای بیان موضوع‌های خاصی …

جمع مکسر یا جمع بی‌قاعده نوعی از جمع در عربی است که کلمه‌ها با حروف جمع مانند «ون» یا «ین» به حالت جمع تبدیل نشده‌اند بلکه تبدیل آن‌ها به حالت جمع، با شکستن ساختار آن‌ها اتفاق افتاده است. مانند جمع مکسر «امراض» که از اسم «مرض» ساخته شده است و معنای «بیماری‌ها» می‌دهد. در این مطلب از مجله فرادرس با …

هرگاه دو اسم در کنار هم قرار بگیرند، به صورتی که اسم دوم با حرکت کسره (ـِ) به اسم اول اضافه شده باشد، «ترکیب اضافی» ساخته می‌شود. در ترکیب‌های اضافی، اسم اول، «مضاف» نامیده می‌شود و اسم دوم نیز «مضاف‌الیه» نام دارد. به‌طور مثال «دستِ مادر» نوعی ترکیب اضافی است که در آن، «دست»، نقش مضاف و «مادر»، نقش مضاف‌الیه …

جمله عاطفی یا هیجانی یا احساسی، دربردارنده احساسات و عواطف مختلف است و حس‌هایی مانند تعجب، شادی، غم، افسوس و… را نشان می‌دهد. برای مثال، جمله «چه گل های زیبایی!» جمله‌ای عاطفی است که احساس تعجب و شگفتی را نشان می‌دهد. در انتهای جمله‌های عاطفی، علامت تعجب (!) قرار می‌گیرد. در این مطلب از مجله فرادرس با مثال‌های مختلفی یاد …

شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان، به‌ویژه در ادبیات کهن، برای زیباسازی کلام خود از آرایه‌ها و صنایع ادبی بهره می‌گرفتند. صنایع ادبی که از آن با عنوان «صنایع بدیع» هم یاد می‌شود، ترفندهایی هستند که شاعران و نویسندگان به کمک آن‌ها، ظاهر یا معنای کلام خود را زیباتر جلوه می‌دهند. آرایه‌ها و صنایع ادبی به دو دسته «صنایع لفظی» و «صنایع …