فارسی دهم

اسطوره‌ها روایت‌هایی هستند که مردم در دوران باستان برای درک مفهوم هستی و جهان خود، ساخته‌اند پس ریشه در گذشته‌ای دارد که مردم آن را واقعی می‌پنداشتند اما برای انسان امروزی واقعیت ندارد. برای مثال، بخش نخست «شاهنامه» فردوسی که از دوران کیومرث تا پادشاهی فریدون را در بر دارد، اساطیری است. شناخت اسطوره‌ها برای شناخت فرهنگ ملت‌های مختلف بسیار …

۱۷ بازدید آخرین به‌روزرسانی: ۰۹ تیر ۱۴۰۳ زمان مطالعه: ۷ دقیقه اگر در واژه‌های نظیر به نظیر حداقل دو جمله، سجع متوازی (هم‌وزن و هم‌قافیه بودن) برقرار باشد، آرایه ترصیع وجود دارد. برای مثال در مناجات «ای کریمی که بخشنده عطایی و ای حکیمی که پوشنده خطایی» از خواجه عبدالله انصاری، ترصیع وجود دارد. شاعران و نویسندگان برای زیبایی و …

حماسه  در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است اما در ادبیات، قدیمی‌ترین و هیجان انگیزترین سبک ادبی است که داستانی از تلاش‌های یک ملت برای ساخت تمدن و دلاوری آن‌ها برای حفظ سرزمین خود و جنگ با دشمنان را در بر دارد. مانند «شاهنامه» فردوسی که حماسه‌ای در ادبیات فارسی است. حماسه‌ها در زبان‌های مختلف به نظم و به …

به کلمه یا کلمه‌هایی که بعد از حروف اضافه می‌آیند و با استفاده از این حروف، به یکی از اجزای جمله، مانند فعل، قید، صفت، اسم و… نسبت داده می‌‌شوند «مُتَمِّم» گفته می‌شود. متمم‌ها بسته به اینکه به کدام بخش از جمله نسبت داده شوند، در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. متمم‌ فعل، متمم قیدی، متمم صفت، متمم اسم، متمم اسنادی …

تمثیل نوعی آرایه ادبی است که در آن، به طور مستقیم یا غیرمستقیم مثال و مصداقی برای چیزی آورده‌ می‌شود. برای مثال در عبارت «او نمی‌خواهد چیزی بفهمد، مانند کبکی که سرش را زیر برف کرده است.» تمثیل وجود دارد. این آرایه ریشه در آرایه تشبیه و آرایه استعاره دارد اما با آن‌ها متفاوت است. در این مطلب از مجله …

حسن تعلیل یکی از صنایع ادبی معنوی در ادبیات فارسی است و به این معناست که شاعر در کلام خود از یک علت غیرواقعی اما ادبی و هنری استفاده کند. به‌طور مثال، شاعر در بیت «پیش دهنت پسته ز تنگی زده لاف/ زان است که هرکس دهنش پاره کند» برای روش باز کردن پسته، یک علت غیرعلمی آورده، اما توانسته …

سجع یک واژه عربی است که معنای آواز کبوتر می‌دهد. در ادبیات فارسی، آرایه‌ای ادبی است و در جایی وجود دارد که در جمله‌های یک نثر یا نظم (شعر) از کلمات هم‌وزن یا هم‌قافیه (یا هر دو) استفاده شود. مانند عبارت «الهی نام تو ما را جواز، مهر تو ما را جهاز» از خواجه عبدالله انصاری که در آن، کلمه‌های …

به حروفی که دو یا چند جمله، گروه و کلمه همسان یا ناهمسان را به هم پیوند می‌دهند، «حرف ربط» یا «حرف پیوند» گفته می‌شود. برخی از این حروف دو یا چند جمله، گروه یا کلمه را به هم پیوند می‌دهند، بدون اینکه آن‌ها را به هم وابسته کنند. این دسته از حروف، «پیوندهای هم‌پایه‌ساز» نامیده می‌شوند. برخی دیگر با …

«متمم» کلمه یا گروهی از کلمه‌هاست که بعد از حرف اضافه می‌آید و به انواع فعل‌ها، انواع صفت‌ها و… نسبت داده می‌شود. به‌عنوان مثال، در جمله «به گل‌ها آب دادم.» کلمه «گل‌ها» بعد از حرف اضافه «به» آمده است و نقش متمم را به عهده دارد. این کلمه به فعل جمله نسبت داده شده است. در بخش‌های بعدی این مطلب …

جمله‌های مستقل که یک معنا و مفهوم کامل را به مخاطب خود منتقل می‌کنند، یا ساده هستند یا مرکب. در ساختار جمله ساده، یک فعل و در ساختار جمله مرکب بیش از یک فعل وجود دارد. برای مثال جمله «مینا می‌آید.» جمله ساده و جمله «اگر دختر خوبی باشی مینا می‌آید.» جمله‌ای مرکب است. جمله‌های مرکب از یک جمله هسته …