پیروزی ترامپ چه تاثیری بر امپراتوری ایلان ماسک خواهد گذاشت؟

ایلان ماسک، مدیرعامل میلیاردر تسلا، اسپیس ایکس و xAI و مالک شرکت‌های بورینگ، نورالینک و شبکه‌ی اجتماعی ایکس؛ و حالا، رییس وزارت‌خانه‌ی جدیدی به نام «بهره‌وری دولت» (DOGE) در کابینه‌ی جمهوری ترامپ؟

ماسک در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری ایالات متحده، با پست‌هایش در شبکه‌ی اجتماعی ایکس به حمایت از دونالد ترامپ پرداخت و با استفاده از ثروت هنگفت و نفوذ فوق‌العاده‌ی خود، تأثیر بزرگی بر نتیجه‌ی انتخابات گذاشت. او حالا هدایت وزارت‌خانه تازه‌تأسیس بهره‌وری دولت (DOGE) را به‌عهده خواهد گرفت که ظاهرا با هدف «پیشبرد اصلاحات ساختاری و ایجاد رویکردی کارآفرینانه در دولت» ایجاد شده است.

ماسک با وجود مواضع همیشگی ترامپ علیه خودروهای برقی و بدبینی او نسبت‌به گفته‌های دانشمندان در رابطه با تغییرات اقلیمی، از او حمایت کرد. همین موضوع، سال‌ها قبل رابطه‌ی میان این دو را تیره و تار کرده بود. ماسک در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری ترامپ در دو شورای مشورتی او حضور داشت، اما در اعتراض به تصمیم ترامپ برای خروج از توافقنامه‌ی آب و هوایی پاریس، هر دو شورا را ترک کرد.

ماسک نیز عبارت DOGE را به‌عنوان سرواژه‌سازی نام این دپارتمان انتخاب کرد که به‌نوعی یک شوخی با رمزارز مورد علاقه‌ی او یعنی دوج کوین نیز محسوب می‌شد و همین موجب رشد ۶ درصدی قیمت دوج در آن تاریخ شد. بد نیست بدانید که از زمان جلو افتادن ترامپ در آمار انتخابات و پیروزی او، تا این لحظه قیمت دوج بیش از ۳۰۰ درصد رشد کرده است. ریاست دپارتمان «بهره‌وری دولت» به این میلیاردر موفق اجازه می‌دهد تا توصیه‌هایش را برای اصلاح عمیق آنچه که به‌عنوان «بوروکراسی گسترده‌ی فدرال مهارکننده‌ی آمریکا» از آن یاد می‌کند، ارائه دهد.

ترامپ در سخنرانی پیروزی خود، نام بزرگ‌ترین حامی کمپین تبلیغاتی خود را فریاد زد و ایلان ماسک را «فوق‌العاده نابغه» خواند. او تأکید کرد که ما باید از نوابغ خود محافظت کنیم. او آن شب خطاب به حاضران گفت: «ستاره‌ی جدیدی متولد شده است: ایلان!»

البته بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند که پیش از پایان دوره‌ی چهارساله‌ی ریاست‌جمهوری ترامپ، روابط بین این دو مجدداً تیره و تار خواهد شد؛ اما حتی اگر بخشی از برنامه‌های ماسک برای دپارتمان DOGE به واقعیت تبدیل شود، می‌تواند یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های تاثیر یک کارآفرین در شکل‌دادن به سیاست‌ها و مقررات حاکم بر بازار کسب‌وکار باشد.

اما پیروزی ترامپ برای ماسک و کسب‌وکارهای متعددش دقیقاً چه معنایی دارد؟

ترامپ با وجود چند سابقه‌ی ورشکستگی در کارنامه‌اش، درنهایت توانست با بازاریابی قوی خود به‌عنوان یک تاجر خوب به قدرت برسد، اما ماسک به‌جز تصاحب توییتر سابق (که بر سر سود و زیان واقعی و مزایای پنهان آن بین کارشناسان اختلاف‌نظر وجود دارد)، می‌تواند در سایر زمینه‌ها ادعا کند که همواره در سرمایه‌گذاری‌هایش موفق بوده است. به گفته‌ی جان مک‌نیل رئیس سابق تسلا، این موفقیت‌ها محصول فرمول مخصوص ایلان ماسک برای نوآوری، یعنی ساده‌سازی اساسی مسائل است.

این ساده‌سازی شامل مراحلی مانند زیر سؤال بردن هر نیاز به ظاهر بدیهی، حذف هر مرحله‌ی ممکن در فرایند قبل از ایجاد آن‌ها و خودکارسازی گردش کار است. پس انتظار می‌رود که در صورت منصوب شدن ماسک به سمت وعده‌داده‌شده، شاهد رویکرد مشابهی در مورد هزینه‌های دولت از سوی او باشیم. به گفته‌ی ترامپ، ایلان ماسک علاوه بر ممیزی کامل مالی و تحلیل عملکرد کل دولت فدرال، توصیه‌های مخصوص خود را برای اجرای اصلاحات اساسی به رئیس‌جمهور ارائه خواهد کرد.

ماسک برای تماشای زنده‌ی نتایج انتخابات در کنار ترامپ، خود را با یک جت شخصی از تگزاس به عمارت ترامپ در مارآلاگو رساند. او همان شب تأکید کرد که در مسئولیت جدیدش پیگیر کوچک کردن تمام سازمان‌های دولتی خواهد بود. ماسک در این رابطه گفت: «مسئولیت‌های تکراری زیادی وجود دارد که چندین سازمان‌ هم‌زمان عهده‌دار آن‌ها هستند. در واقع چارت وظایف بسیاری از سازمان‌ها همپوشانی دارد. تعداد کارکنان دولت بیش از میزان لازم است و باید بسیاری از آن‌ها را به نقش‌های سازنده‌تر در بخش خصوصی منتقل کنیم.»

ماسک خاطرنشان کرد که این تعدیل نیرو به روشی انسانی انجام خواهد شد و حتی ایده‌ی پرداخت دستمزد به این افراد تا دو سال پس از تعدیل و پیش از استخدام در منصب شغلی جدید را مطرح کرد. او پیشنهاد محدودیت دوره‌ی خدمت برای قانون‌گذاران را نیز ارائه کرد و در این مورد گفت: «ما دوست داریم مقررات داشته باشیم اما به شرطی که ضروری باشند. می‌توان آن را به داوران زمین فوتبال تشبیه کرد. کسی بازی بدون داور نمی‌خواهد، اما هیچ‌کس هم نمی‌خواهد تعداد داوران بیشتر از بازیکنان باشد؛ چون احمقانه است!»

کسب‌وکارهای ماسک در بسیاری از دولت‌ها کمک‌های دولتی دریافت کرده‌اند. تسلا اخیراً از قانون کاهش تورم دولت بایدن سود فراوانی برد. این قانون دولت را ملزم می‌کند تا صدها میلیارد دلار یارانه برای پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر و پرداخت اعتبار مالیاتی به خریداران خودروهای اختصاص دهد. تسلا همچنین در سال ۲۰۲۴ از راه فروش اعتبارات هوای پاک تحت قوانین آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده به سایر خودروسازان، بیش از ۲ میلیارد دلار درآمد کسب کرده است.