نگاه تک بُعدی افزایش قیمت بنزین چاره ساز نیست

دکتر وحید شقاقی شهری، اقتصاددان، در رابطه با انتقاد رئیس جمهور نسبت به یارانه ای که دولت برای بنزین پرداخت می کند و تاکید بر اینکه باید اقتصاددان ها نسبت به این مساله اعتراض کنند، تصریح کرد: مسائل اقتصادی هیچوقت تک بُعدی نیستند و ساده سازی مسائل پیچیده اقتصادی، قابلیت حل مسائل کشور را فراهم نمی کند و بر معضلات و نگرانی ها در جامعه می افزاید.

متغیرهای کلیدی در تعیین قیمت بنزین

وی با یادآوری اینکه از جمله مسائل پیچیده اقتصاد ایران، بحث قیمت انرژی بالاخص بنزین است که عوامل متعددی در حل این مساله باید در نظر گرفته شود و صرفاً نگاه تک بُعدی افزایش قیمت بنزین چاره ساز نیست، ادامه داد: در مساله بنزین باید متغیرهای کلیدی نظیر متغیر قیمت بنزین در جهان و همسایگان و تفاوت آن با قیمت داخل، کیفیت خودروهای داخلی و میزان مصرف سوخت خودروها، دستمزد پرداختی به مردم، قیمت سایر اقلام انرژی و جایگزین بنزین نظیر گاز، میزان بالای اشتغال اثرپذیر از قیمت بنزین طی سالهای اخیر نظیر افراد شاغل در اسنپ، سهم خانوارهایی برخوردار از خودرو و میزان مصرف بنزین آنها، تورم بالای 40 درصدی 7 سال اخیر و تضعیف شدید قدرت خرید ایرانیان، و نیز موضوع توزیع عادلانه یارانه انرژی در کشور، مدنظر قرار بگیرد.

بدون اجرای پیش نیازهای اقتصادی، افزایش قیمت بنزین به نتیجه نخواهد رسید

به گفته این اقتصاددان؛ بدون در نظر گرفتن این متغیرها، راهکار افزایش قیمت بنزین به نتیجه نخواهد رسید و علاوه بر اینکه دل نگرانی ها در جامعه را خواهد افزود، قابلیت دفاع علمی نیز نخواهد داشت. از این منظر برای تعیین قیمت بنزین در اقتصاد ایران باید مدلی را طراحی کرد که شامل این متغیرها باشند و از حل این مدل چندمتغیره، باید به قیمت بنزین رسید.

شقاقی شهری اضافه کرد: همگان اطلاع دارند که دستمزد پرداختی در کشور در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار ناچیز است. کیفیت خودروهای تولیدی داخل پایین بوده و پرمصرف هستند. حدود 50 درصد خانوارهای ایرانی از خودرو بهره مند نیستند و بخشی از خانوارهای ایرانی چندین خودرو با توجه به بُعد خانوار دارند. علاوه بر اینها، موانع تعرفه ای سنگین و غیرتعرفه ای برای واردات خودرو وضع شده و اجازه دسترسی به خودروهای کم مصرف خارجی به راحتی مقدور نیست.

 قدرت خرید ایرانیان طی 7 سال اخیر به شدت سقوط کرده

وی خاطرنشان کرد: قدرت خرید ایرانیان طی 7 سال اخیر به شدت سقوط کرده و بیش از 30 درصد خانوارهای ایرانی به طبقه فقر و کم درآمد سقوط کرده اند، بیش از 1.5 میلیون نفر در اسنپ و دیگر تاکسی های اینترنتی مشغول به کار هستند، قیمت بنزین بصورت مستقیم روی قیمت تمام کالاها و خدمات اثرگذار است. به این لیست می توان موارد دیگری را نیز اضافه کرد.

یک حرکت اشتباه همانند دومینو خطاهای پی درپی ایجاد خواهد کرد

شقاقی شهری گفت: بنابراین تصمیم گیری درخصوص قیمت بنزین و ناترازی بیش از 4 میلیارد دلاری در این حوزه به این راحتی مقدور نیست و حل مساله نیازمند تصمیم گیری درخصوص چند مساله مرتبط با یکدیگر است؛ چراکه مسائل اقتصادی به صورت یک زنجیره به یکدیگر متصل هستند و یک حرکت اشتباه همانند دومینو خطاهای پی درپی ایجاد خواهد کرد.

جراحی اقتصادی نیازمند زمان شناسی و برآورد الزامات آن است

وی با بیان اینکه تصمیم گیری درخصوص ناترازی بنزین و حل مساله آن جزء پیچیده ترین مسائل اقتصاد ایران است که باید یک نگاه کلان داشت و زنجیره مسائل را مدنظر قرار داد، افزود: درضمن هرگونه جراحی اقتصادی نیازمند زمان شناسی، موقعیت شناسی و برآورد الزامات آن است. درحال حاضر که 7 سال پی درپی، تورم های بالای 40 درصدی به مردم بالاخص دهک های میانی به پایین تحمیل شده است و قدرت خرید مردم به شدت سقوط کرده، از طرف دیگر به دلیل عدم رشد اقتصادی مولد، بخش زیادی از مردم در مشاغل پایین دستی همچون رانندگی در اسنپ کسب درآمد دارند، به هیچ عنوان در این شرایط اقتصادی اقدام به جراحی اقتصادی نباید کرد.

باید گفت وگوی حداکثری بین نهادهای داخل حاکمیت و ملت شکل بگیرد

این اقتصاددان با تاکید بر اینکه حل این گونه مسایل با عنوان تصمیمات سخت نیازمند الزامات و پیش نیازهایی است، توضیح داد: برای اصلاحات اقتصادی و حل ابرچالش های کشور نظیر ناترازی انرژی همچون بنزین باید گفت وگوی حداکثری بین نهادهای داخل حاکمیت و ملت شکل بگیرد. علاوه بر آن، باید سطح سرمایه های اجتماعی ارتقا یابد و مبارزه جدی با فساد و تبعیض در سطح مختلف بالاخص از سطح بالا ایجاد شود. در کنار آن، باید مساله تحریم های اقتصادی حل شود و امکان افزایش درآمدهای ارزی فراهم گردد.

باید توزیع عادلانه یارانه های پنهان انرژی دردستورکار دولت باشد

شقاقی شهری، با تاکید اینکه باید توزیع عادلانه یارانه های پنهان انرژی دردستورکار دولت باشد، گفت: کشور باید مسیر نرمال سازی در روابط جهانی و منطقه ای را در اولویت قرار دهد و از هرگونه تنش زدایی پرهیز شود. اقتصاد ایران باید به زنجیره ارزش و تجارت جهانی ملحق شود و از انزوای تجاری و اقتصادی خارج شود. باید حکمرانی اقتصادی بر پایه اصول و مولفه های رقابت پذیری، اقتصاد بازار و غیردستوری، توسعه بخش خصوصی و تعاونی، و حذف انحصارات و اقتصاد رانتی و غارتی، محور قرار گیرد.

منبع :


جماران