مقایسه اتوپایلوت هواپیما و کروز کنترل خودرو؛ تفاوت‌ها در چیست؟

در این مقاله مقایسه جالبی بین اتوپایلوت هواپیما و کروز کنترل خودرو خواهیم داشت تا هم با طرز کار آن‌ها آشنا شویم و هم تفاوت‌های موجود را درک کنیم.

در قرن بیستم، حمل‌ونقل انسانی متحول شد و در زمین و هوا شاهد به‌کارگیری وسایل نقلیه جدیدی بودیم. خودروها فراگیر شدند و جاده‌ها و بزرگراه‌ها نیز در سراسر دنیا توسعه یافتند. از طرفی هواپیماها نیز پیشتاز حمل انسان و بارهای سنگین در فواصل دور بودند. خلاقیت و نوآوری نقش مهمی در توسعه هواپیما و خودرو ایفا کرده است. در حال حاضر شاهد تولید جت‌های مسافری با شعاع پروازی باورنکردنی و مصرف سوخت مطلوب هستیم و خودروهای برقی نیز در دسترس خریداران قرار دارند.

با اینکه هواپیماها و خودروهای خودران در سال‌های اخیر سر و صداهای زیادی به پا کرده‌اند اما تا فراگیر شدن آن‌ها راه زیادی در پیش است. خلبان‌های هواپیماها و رانندگان خودروها با استفاده از تکنولوژی خودران می‌توانند کنترل وسیله نقلیه را به خودش بسپارند و با خیال راحت به کارهای دیگر خود بپردازند. در چند دهه اخیر بسیاری از عملکردهای هواپیماها حالت خودکار پیدا کرده‌اند هرچند تاریخچه عملکرد اتوپایلوت که مشهور است به سال ۱۹۱۲ بازمی‌گردد. در زمینه خودرو نیز اگرچه سیستم کروز کنترل در اواخر دهه ۴۰ میلادی معرفی شده اما در چند ده سال اخیر به یک استاندارد بدل شده است.

این دو سیستم معمولاً به عنوان مکانیسمی مشابه در نظر گرفته می‌شوند اما اتوپایلوت و کروز کنترل تکنولوژی‌های کاملاً متفاوتی دارند و طرز کار آن‌ها نیز فرق می‌کند. در این مقاله می‌خواهیم اتوپایلوت هواپیما و کروز کنترل خودرو را با یکدیگر مقایسه کنیم. همان‌طور که گفته شد، نسخه‌های اولیه از اتوپایلوت حدود یک قرن پیش و توسط لارنس اسپیری معرفی شدند. سیستم خودکار او با استفاده از ژیروسکوپ کار می‌کرد و اطلاعات کلیدی درباره ارتفاع و سایر پارامترها را در اختیار خلبان‌ها قرار می‌داد. با این سیستم خلبان‌ها دیگر مجبور نبودن در حین پرواز مراقب محیط اطراف خود باشند و همچنین پرواز دیگر منحصر به طول روز نبود. طبیعتاً اتوپایلوت هواپیما مسیر زیادی را طی کرده تا به حالت مدرن امروزی درآید.

در عصر مدرن، اتوپایلوت سیستمی کامپیوتری و پیشرفته است و در اکثر موارد، هواپیماها مجهز به جی‌پی‌اس هستند که می‌تواند محل هواپیما را با کمک ماهواره‌های موجود در فضا تعیین کند. این امر به هواپیما اجازه می‌دهد ارتفاع و جهت خود را حفظ کرده و به‌صورت ایمن مسیر خود را طی کند. سیستم گاز یا پیشران خودکار نیز مسئول دستیابی هواپیما به نیروی پیشران تعیین شده و حفظ سرعت برنامه ریزی شده از قبل است. خلبان‌ها می‌توانند هر زمانی کنترل هواپیما را به دست گیرند و در اکثر موارد مسئولیت پرواز و فرود را بر عهده دارند. البته در برخی موارد همچون زمانی که میدان دید محدود است، ویژگی فرود خودکار می‌تواند به خلبان در فرود امن و راحت کمک کند. در مجموع باید گفت اتوپایلوت مسئولیت‌های ناوبری، حفظ قدرت و سرعت از پیش تعیین شده و در برخی موارد پرواز و فرود را بر عهده دارد؛ اما کروز کنترل خودرو ساده‌تر بوده و طبیعتاً قابلیت‌های کمتری دارد.

کروز کنترل خودرو نیز همانند اتوپایلوت هواپیما سابقه زیادی دارد. رالف تیتور، مخترع و اولین مهندس روشن‌دل آمریکا این تکنولوژی را در دهه ۴۰ میلادی معرفی کرد. کروز کنترل تیتور شامل انتخاب‌گر سرعتی بود که در داشبورد خودرو قرار می‌گرفت. این انتخاب‌گر تا شفت و خود موتور خودرو امتداد داشت و باعث می‌شد پدال گاز در موقعیت مدنظر نگه داشته شود و بنابراین سرعت خودرو ثابت گردد. کروز کنترل تیتور که با نام اسپیدو استات رونمایی شده بود به‌صورت رسمی در سال ۱۹۵۸ و توسط شرکت کرایسلر راهی بازار شد. این روزها کروز کنترل به ویژگی استاندارد بسیاری از خودروها بدل شده و البته طرز کار آن نیز بسیار متفاوت از نسخه‌های اولیه است.

همچنین بخوانید: کروز کنترل پژو ۲۰۷ مشخصات، طرز کار و هرآنچه باید بدانید

در خودروهای مدرن، کروز کنترل با کامپیوتری مخصوص که از طریق فعال کننده به پدال گاز متصل است کار می‌کند. این امر باعث می‌شود پاسخ پدال گاز تنظیم شود و سرعت خودرو بسته به ترجیح راننده ثابت بماند. زمانی که با دکمه‌های روی فرمان سرعت مدنظر تنظیم شود کروز کنترل در کمترین زمان ممکن سرعت را ثابت نگه خواهد داشت. البته با استفاده از پدال ترمز، این سیستم غیرفعال می‌شود. با اینکه کروز کنترل معمولاً برای ثابت نگه داشتن سرعت در بزرگراه‌ها و فواصل طولانی استفاده می‌شود اما در برخی خودروها شاهد به‌کارگیری کروز کنترل هوشمند با قابلیت‌های بیشتر هستیم. این سیستم در برخی جاده‌ها از اطلاعات سیستم ناوبری برای تنظیم سرعت خودرو استفاده می‌کند.

با در نظر گرفتن قابلیت‌ها و مکانیسم‌های عملکرد اتوپایلوت هواپیما و کروز کنترل خودرو، مشخص است که بین هر دو تکنولوژی همپوشانی‌هایی وجود دارد. هر دو سیستم تاریخچه زیادی دارند و برای راحت‌تر کردن کار خلبان‌ها و رانندگان طراحی شده‌اند. البته با گذشت زمان اتوپایلوت و کروز کنترل پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند اما جدای از این همپوشانی‌ها، شباهت‌های چندانی وجود ندارد. ورای اینکه هر سیستم در چه وسیله نقلیه‌ای بکار رفته و دانستن این موضوع که یکی برای سفرهای هوایی و دیگری برای سفرهای زمینی طراحی شده است، عملکردهای اتوپایلوت و کروز کنترل نیز بسیار فرق می‌کند. اگرچه هر دو تکنولوژی سرعت را حفظ می‌کنند اما اتوپایلوت تنظیم ارتفاع، جهت حرکت و دیگر وظایف خلبان را نیز بر عهده دارد. رانندگان خودرو هنوز هم مجبور هستند فرمان را در دست داشته و از موانع دوری کنند و در مواقع لزوم هم ترمز بگیرند. کروز کنترل تطبیقی یک مرحله جلوتر رفته و باعث تنظیم سرعت و فاصله ایمن با سایر خودروها می‌شود هرچند در کل نباید کروز کنترل را تکنولوژی خودران دانست. شاید در نگاه اول هر دو سیستم مشابه هم به نظر برسند اما اهداف و نیازهای متفاوتی دارند.