معرفی مهمترین دستورات اسکرچ برای افراد مبتدی

یادگیری دستورات اسکرچ، راحت‌ترین روش ورود به جریان یادگیری آن است. اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی ساده است که توسط آزمایشگاه‌های MIT ایجاد شده است. اسکرچ رایگان است و می‌توان از طریق مرورگر وب یا با دانلود اپلیکیشن به آن دسترسی پیدا کرد. این زبان به‌عنوان یک ابزار آموزشی برای کودکان طراحی شده است و به آن‌ها امکان می‌دهد که روایت‌های تعاملی، انیمیشن‌ها، بازی‌ها، موسیقی و هنرهای تصویری تولید کنند. در این نوشته به معرفی دستورات پایه اسکرچ خواهیم پرداخت.

مفهوم دستورات اسکرچ چیست؟

ممکن است سوالاتی درباره دستورات اسکرچ برای شما مطرح شود از جمله اینکه بلوک‌‌های زرد رنگ در برنامه اسکرچ جونیور چه مفهومی دارد؟  بلوک‌های کنترل در اسکرچ چیست؟ و از این دست سوالات.

بلوک‌های کنترل در اسکرچ (Scratch) به‌عنوان یکی از مهمترین ابزارها برای ساختاردهی به برنامه‌ها و پروژه‌ها در این محیط برنامه‌نویسی تصویری استفاده می‌شوند. دستورات اسکرچ به کاربران اجازه می‌دهند تا جریان اجرای دستورات را کنترل کنند و شرایط مختلفی را برای تصمیم‌گیری‌ها، تکرارها و تأخیرها ایجاد کنند. بلوک‌های کنترل شامل انواع مختلفی مانند اگر… آنگاه (if…then)، اگر… آنگاه… وگرنه (if…then…else)، همیشه (forever) و تکرار تا زمانی که (repeat until) هستند. هر کدام از این بلوک‌ها امکان پیاده‌سازی الگوهای پیچیده و انعطاف‌پذیری در پروژه‌های اسکرچ را فراهم می‌کنند.

با استفاده از این بلوک‌ها، برنامه‌نویسان می‌توانند شرایطی را تعریف کنند که تنها در صورت تحقق آن‌ها، دستورات مشخصی اجرا شوند یا دستورات به‌صورت مکرر و تا زمانی که شرط خاصی برقرار است، تکرار شوند. به‌این‌ترتیب، بلوک‌های کنترل نقش کلیدی در ایجاد منطق و ساختار در پروژه‌های اسکرچ ایفا می‌کنند و امکان ساخت برنامه‌های تعاملی و پویا را به کاربران می‌دهند.

اسکرچ یک زبان برنامه‌نویسی بصری مبتنی بر بلوک است، به این معنا که کدها به شکل بلوک هستند و فقط کافی است این بلوک‌های کد را بکشید و رها کنید و آن‌ها را به‌صورت استراتژیک بچینید تا پروژه‌های خود را ایجاد کنید.

پیشنهاد مطالعه: یک بار برای همیشه تفاوت اسکرچ و اسکرچ جونیور چیست؟

بلوک‌های کنترل در اسکرچ چیست؟

بلوک‌های کنترل یکی از ۹ دسته بلوک در اسکرچ هستند. وظیفه بلوک‌های کنترل این است که حرکت اسپرایت را تحت شرایط خاص کنترل کنند. این کار با قراردادن جملات شرطی، حلقه‌ها، تکرارها و دلایل انجام می‌شود. این نوع بلوک‌های کد بسیار قدرتمند هستند اگر آن‌ها را با متغیرها و/یا عملگرها ترکیب کنید. این بلوک‌های کد به رنگ کهربایی کدگذاری شده‌اند.

در نسخه قبلی اسکرچ یعنی اسکرچ ۱.۴، بلوک‌های کنترل در بلوک رویداد قرار داشتند. در حال حاضر، مجموعاً ۱۱ بلوک کنترل وجود دارد:

• ۱ بلوک کلاه
• ۵ بلوک C،
• ۳ بلوک پشته‌ای
• و ۲ بلوک کلاه‌دار.

بلوک‌های کلاه آن‌هایی هستند که هنگام وقوع یک رویداد خاص یک اسکریپت را شروع می‌کنند. بلوک‌های C به شکل حرف C هستند که می‌توانند سایر بلوک‌های کد را درون خود جای دهند. بلوک‌های پشته‌ای بلوک‌های مستطیل‌شکلی هستند که طوری طراحی شده‌اند که بالای و زیر سایر بلوک‌ها قرار گیرند، و بلوک‌های کلاه‌دار به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از قرارگرفتن بلوک‌ها در زیر آن‌ها جلوگیری کنند.

دستورات برنامه اسکرچ جونیور شامل چند گروه است؟

دستورات برنامه اسکرچ جونیور شامل چند گروه است؟ دستورات برنامه اسکرچ جونیور به چند گروه اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام برای انجام وظایف خاصی در برنامه‌نویسی به کار می‌روند. این گروه‌ها عبارت‌اند از:

• بلوک‌های حرکتی (Motion Blocks): این بلوک‌ها برای حرکت‌دادن شخصیت‌ها و اشیا در صفحه‌نمایش استفاده می‌شوند. شامل دستورات حرکت به جلو، عقب، چرخش و تغییر موقعیت هستند.
• بلوک‌های ظاهر (Looks Blocks): این بلوک‌ها برای تغییر ظاهر شخصیت‌ها و اشیا به کار می‌روند. شامل دستورات تغییر رنگ، اندازه، نمایش و مخفی‌کردن هستند.
• بلوک‌های صدا (Sound Blocks): این بلوک‌ها برای پخش صداها و موسیقی در برنامه استفاده می‌شوند. شامل دستورات پخش صدا، توقف صدا و تنظیم بلندی صدا هستند.
• بلوک‌های کنترل (Control Blocks): جهت کنترل جریان اجرای برنامه به کار می‌روند. شامل دستورات تکرار، توقف، صبر و اجرای دستورات در شرایط خاص هستند.
• بلوک‌های حسگر (Sensor Blocks): این بلوک‌ها برای تعامل با محیط و ورودی‌های کاربر استفاده می‌شوند. شامل دستورات دریافت ورودی از صفحه لمسی، موقعیت و زمان هستند.
• بلوک‌های عملگر (Operator Blocks): این بلوک‌ها برای انجام عملیات ریاضی و منطقی به کار می‌روند. شامل دستورات جمع، تفریق، مقایسه و ترکیب رشته‌ها هستند.

پیشنهاد مطالعه: آموزش پرش در اسکرچ در ۷ گام ساده

بلوک‌های کنترل محبوب در اسکرچ

دستورات اسکرچ را که محبوب هستند را در ادامه بررسی می‌کنیم:

بلوک کنترل Wait ‎Seconds‎

این بلوک کنترل اسکریپت را برای تعداد ثانیه‌های مشخصی که می‌تواند یک عدد اعشاری نیز باشد متوقف می‌کند.

بلوک کنترل Repeat

این بلوک کنترل برای تعریف تعداد دفعات اجرای کد داخل بلوک تکرار استفاده می‌شود (در مثال زیر ۱۰ بار). بلوک‌های داخل این بلوک به تعداد دفعات مشخص شده در یک حلقه اجرا می‌شوند. اگر عدد اعشاری اضافه شود، به بالا گرد می‌شود.

بلوک کنترل Forever

این بلوک، بلوک‌های قرار داده شده داخل خود را در یک حلقه بی‌نهایت (حلقه در اسکرچ) قرار می‌دهد. این بلوک مشابه بلوک‌های repeat () و repeat until () است با این تفاوت که حلقه هرگز پایان نمی‌یابد مگر اینکه علامت توقف را فشار دهید. اگر برای شما این سوال ایجاد شده که دستور تکرار بی ‌نهایت در کدام دستورات قرار دارد؟ باید بگوییم که همین مورد است.

بلوک کنترل If Then

این بلوک کنترل یک بلوک بولی است به این معنا که اگر شرط داخل بلوک صحیح باشد، بلوک‌های داخل آن اجرا می‌شوند. اگر شرط نادرست باشد، بلوک‌های داخل بلوک if then نادیده گرفته می‌شوند.

بلوک کنترل If Then Else

این بلوک کنترل یک بلوک شرطی است و برای انجام یک عمل خاص فقط درصورتی‌که شرط موردنیاز برقرار باشد استفاده می‌شود و در غیر این صورت عمل جایگزینی که در بلوک else تعریف شده است انجام می‌شود.

بلوک کنترل Wait Until

این بلوک یک بلوک توقف در برنامه‌نویسی اسکرچ است. می‌توان از آن برای توقف اجرای کد برای مدت‌زمان معین یا تا زمانی که یک شرط خاص برقرار شود استفاده کرد.

بلوک کنترل Repeat Until

در این نوع بلوک کنترل، بلوک‌های داخل این بلوک تا زمانی که عبارت مشخص شده صحیح باشد در یک حلقه اجرا می‌شوند و در این صورت کد زیر بلوک، اگر وجود داشته باشد، اجرا خواهد شد.

بلوک کنترل Stop

بسته به انتخاب از منوی کشویی، این کنترل گزینه مربوطه را متوقف می‌کند. گزینه‌ها شامل همه، این اسکریپت، و اسکریپت‌های دیگر در اسپرایت هستند.

بلوک کنترل When I Start As a Clone

اسکریپت‌های متصل به این بلوک کنترل توسط کلون‌ها هنگام ایجاد کلون‌ها فعال می‌شوند.

بلوک کنترل Create Clone of

بلوک کنترل مذکور یک کلون از اسپرایت در آرگومان ایجاد می‌کند.

بلوک کنترل Delete This Clone

این بلوک کنترل کلونی که در آن اجرا می‌شود را حذف می‌کند. به جز کلیک روی پرچم سبز یا علامت توقف، این بلوک تنها راه حذف کلون‌ها است.

چگونه از بلوک‌های کنترل در اسکرچ استفاده کنیم؟

دستورات اسکرچ به کاربر امکان می‌دهند تا جریان اجرای برنامه‌ها را با استفاده از دستورات شرطی و تکراری کنترل کند. این بلوک‌ها شامل انواع مختلفی هستند که هر یک وظیفه خاصی را بر عهده دارند. برای مثال، بلوک‌های شرطی مانند اگر… آنگاه و اگر… آنگاه… وگرنه به برنامه‌نویس اجازه می‌دهند تا بر اساس تحقق یا عدم تحقق شرایط خاص، دستورات مختلفی را اجرا کند.

دستورات اسکرچ تکراری مانند همیشه و تکرار تا زمانی که نیز برای اجرای مکرر دستورات به کار می‌روند، به‌طوری‌که دستورات موجود در این بلوک‌ها تا زمانی که شرط مشخصی برقرار است، تکرار می‌شوند یا به‌صورت مداوم اجرا می‌گردند. با ترکیب این بلوک‌ها، کاربران اسکرچ می‌توانند منطق پیچیده‌تری را در پروژه‌های خود پیاده‌سازی کرده و برنامه‌های تعاملی و هوشمندی ایجاد کنند که به ورودی‌ها و شرایط مختلف پاسخ دهند. به‌این‌ترتیب، بلوک‌های کنترل نقش حیاتی در ساختاردهی و مدیریت جریان اجرای دستورات در پروژه‌های اسکرچ دارند.

اسکرچ جونیور برای چه گروه سنی است؟

اسکرچ جونیور برای چه گروه سنی است؟ اسکرچ جونیور برای کودکان 5 تا 7 سال طراحی شده است. این برنامه به‌منظور معرفی مفاهیم اولیه برنامه‌نویسی به کودکان در سنین پایین به شکلی ساده و جذاب ایجاد شده است. با استفاده از یک رابط کاربری بصری و بدون نیاز به خواندن، کودکان می‌توانند با کشیدن و رهاکردن بلوک‌های دستوری، داستان‌ها، بازی‌ها و انیمیشن‌های ساده‌ای بسازند.

اسکرچ جونیور به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حل مسئله، منطق و تفکر محاسباتی را از طریق بازی و خلاقیت توسعه دهند. این برنامه علاوه بر تقویت مهارت‌های برنامه‌نویسی، به رشد توانایی‌های ارتباطی و همکاری کودکان نیز کمک می‌کند، زیرا آنها می‌توانند پروژه‌های خود را با دوستان و خانواده به اشتراک بگذارند و درباره آنها گفتگو کنند. اسکرچ از بلوک‌های گرافیکی رنگارنگ استفاده می‌کند که کاربران می‌توانند آنها را کشیده و به یکدیگر متصل کنند تا برنامه‌های خود را بسازند.

این بلوک‌ها شامل دستورات، حلقه‌ها، شرط‌ها و متغیرها هستند که به کاربران امکان می‌دهند تا داستان‌ها، بازی‌ها و انیمیشن‌های تعاملی خلق کنند. اسکرچ همچنین محیطی اجتماعی دارد که کاربران می‌توانند پروژه‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از پروژه‌های دیگران الهام بگیرند. این ویژگی‌ها اسکرچ را به ابزاری قدرتمند برای یادگیری و خلاقیت در دنیای برنامه‌نویسی تبدیل کرده است.

دوره آموزش کامل اسکرچ

آموزش کامل اسکرچ و آموزش تمام کدهای اسکرچ یک دوره جامع و کاربردی برای افرادی است که می‌خواهند برنامه‌نویسی را به‌صورت تصویری و ساده بیاموزند. این دوره با پوشش تمامی مفاهیم اساسی و پیشرفته اسکرچ، از جمله دستورات پایه، متغیرها، حلقه‌ها، شرط‌ها و بلوک‌های کنترلی، به کاربران کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای ایجاد پروژه‌های تعاملی و انیمیشن‌ها را کسب کنند. در طول دوره، فراگیران با مثال‌های عملی و پروژه‌های متنوع آشنا می‌شوند که به تقویت درک مفاهیم و توانایی‌های عملی آنها کمک می‌کند.

آموزش‌ها به‌صورت ویدئوهای آموزشی، تمرینات تعاملی و پروژه‌های عملی ارائه می‌شوند که یادگیری را جذاب و موثر می‌سازند. همچنین، با ارائه محیط یادگیری آنلاین و امکان ارتباط با اساتید و دیگر فراگیران، فضای مناسبی برای پیشرفت و رفع ابهامات فراهم می‌کند. این دوره مناسب تمامی گروه‌های سنی است و به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان که به دنبال ورود به دنیای برنامه‌نویسی هستند، یک نقطه شروع ایده‌آل محسوب می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: آموزش ساخت بازی ریاضی با اسکرچ به صورت گام به گام

سخن پایانی

در این راهنما به معرفی و بررسی دستورات اسکرچ پرداختیم. این زبان به‌ویژه برای آموزش کودکان و نوجوانان طراحی شده است تا مفاهیم پایه برنامه‌نویسی و منطق کامپیوتری را به روشی ساده و سرگرم‌کننده یاد بگیرند.

با شرکت در دوره‌های آموزش اسکرچ و همچنین آموزش برنامه نویسی مکتب‌خونه، نه تنها به یادگیری مفاهیم تئوری می‌پردازید، بلکه با انجام پروژه‌های عملی، مهارت‌های خود را بهبود می‌بخشید و آماده ورود به بازار کار می‌شوید. همین امروز به جمع هزاران دانشجوی موفق مکتب‌خونه بپیوندید و گام مهمی در مسیر حرفه‌ای خود بردارید.