ماکرون بر سر دوراهی ماندن و رفتن (نگاه)

سید محمد امین‌آبادی

انتخابات پارلمانی اخیر اروپا که با پیروزی چشمگیر احزاب راست افراطی همراه بود همچون زلزله‌ای بر سر رهبران اتحادیه اروپا و بخصوص «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه آوار شده است. در فرانسه‌، ماکرون طی یک اقدام متهورانه که بسیاری از کارشناسان از آن تحت عنوان «قمار خطرناک» 

نام بردند  پارلمان را منحل و دستور برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی را صادر کرد. همان زمان کارشناسان هشدار دادند که این اقدام می‌تواند به بحران سیاسی در فرانسه منجر شده و ته مانده اعتبار وی را در فرانسه و کل اروپا از بین ببرد. ماکرون امیدوار بود نگرانی مردم فرانسه از قدرت‌گیری راست‌ها منجر به این شود که مردم این کشور دوباره در انتخابات روز یکشنبه (10 تیر) به حزب میانه‌رو وی رای دهند. اما خشم عمومی مردم فرانسه از ماکرون و سیاست‌هایش باعث شد که بار دیگر حزب وی از راست‌های افراطی شکست بخورد و بعد از چپ‌ها در ردیف سوم قرار بگیرد. ائتلاف سیاسی ماکرون در این انتخابات تنها 21.5 درصد از آرا را کسب کرد فاجعه‌ای که ماکرون انتظار آن را نداشت.

دور دوم انتخابات پارلمانی زودهنگام فرانسه قرار است یکشنبه هفته آینده (17 تیر) برگزار شود. طی روزهای اخیر ماکرون و تمامی احزاب و کسانی که از قدرت‌گیری راست‌های اروپا‌ستیز در فرانسه نگران شده‌اند تمام توان خود را به کار گرفته‌اند تا مانع تعبیر این کابوس شوند. حزب راست افراطی «اجتماع ملی» که روز یکشنبه گذشته در صدر دور نخست انتخابات پارلمانی فرانسه قرار گرفت تنها یک گام دیگر تا به دست گرفتن پارلمان و سکان هدایت دولت در این کشور فاصله دارد. در این میان رایزنی‌ها میان احزاب مخالف برای تشکیل ائتلاف‌های تازه به منظور جلوگیری از پیروزی نهائی راست‌ها در انتخابات یکشنبه هفته آینده شدت گرفته است.گزارش رسانه‌ها از این کشور حاکی است 218 نامزد نمایندگی پارلمان فرانسه از احزاب دموکرات و چپگرا به نفع سایر نامزدهای هم حزبی خود که در دور اول این انتخابات موفق به کسب آرای بیشتری شده بودند، از شرکت در دور دوم انتخابات پارلمانی فرانسه انصراف داده‌اند. این افراد با هدف استفاده از تمامی راهکارهای قابل تصور برای شکست دادن نامزدهای حزب راست افراطی به رهبری «مارین لوپن»، دست به این اقدام زده‌اند تا شاید با حذف خود از چرخه رقابت‌های انتخاباتی‌، باعث شوند که آرای آنها به سبد نامزدهای هم حزبی‌ خودشان اختصاص یابد. آنها امیدوارند با انجام این کار، بتوانند شرایطی را طوری رقم بزنند که نامزدهای حزب راست افراطی «اجتماع ملی» با وجود پیروزی در دور اول انتخابات پارلمانی فرانسه در دور دوم این انتخابات از نامزدهای احزاب دموکرات و چپگرا شکست خورده و شانس نشستن بر کرسی‌های پارلمان فرانسه را از دست بدهند. ماکرون نیز با صدور پیامی خواستار شکل‌گیری ائتلافی گسترده علیه راست افراطی در فرانسه شده است.

رسانه‌های فرانسوی و غربی با تیترهایی مثل «افول ماکرونیسم»، «پایان سلطه 7 ساله ماکرون»، «زلزله سیاسی در فرانسه»، «پایان عمر سیاسی ماکرون»، «فاجعه در فرانسه»، «بن‌‌بست سیاسی در فرانسه» به استقبال وضعیت سیاسی این روزهای فرانسه رفته‌اند. برخی پایان عمر سیاسی ماکرون را حتمی و حتی از انحلال حزب سیاسی وی سخن می‌گویند و برخی هم هنوز امیدوارند که یکشنبه آینده ورق برگشته و ماکرون بتواند با همراهی چپ‌ها‌، راست‌ها را شکست داده و دوباره کمر راست کند. در صورتی که در دور دوم انتخابات نیز حزب راست افراطی «اجتماع ملی» دوباره پیروز شود «جوردن باردلا» رئیس این حزب به نخست‌وزیری خواهد رسید و اولین دوره حاکمیت این جریان در فرانسه بعد از جنگ جهانی دوم شکل خواهد گرفت. این حزب یکی از مخالفین جدی حضور فرانسه در اتحادیه اروپا است. حزب اجتماعی ملی از «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه حمایت کرده و اعلام کرده است که می‌خواهد از اتحادیه اروپا و ناتو خارج شود و در صورتی که این حزب در فرانسه به قدرت برسد دست ماکرون از بسیاری از حوزه‌ها در سیاست داخلی و خارجی کوتاه خواهد شد و ضربه‌ای مهلک به نقش‌آفرینی فرانسه در ناتو، اتحادیه اروپا و جنگ اوکراین وارد خواهد آمد. 

در نظام حاکمیتی فرانسه که یک نظام «نیمه‌ریاستی» است، ماکرون باید نخست‌وزیر کشور را منصوب کند و این شخص مامور تشکیل دولت خواهد بود. اگرچه بر اساس قانون اساسی فرانسه رئیس‌جمهور می‌تواند هر چهره‌ای که می‌خواهد را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کند‌، اما از آنجا که پارلمان می‌تواند به نخست‌وزیر رای عدم اعتماد داده و دولت را منحل کند، ماکرون باید چهره‌ای را مامور تشکیل دولت کند که مورد تایید حزب یا احزاب دارای اکثریت در پارلمان باشد. اگر راست‌ها در انتخابات هفته آینده پیروز شوند ماکرون چاره‌ای جز این نخواهد داشت که رئیس حزب « اجتماع ملی » را مامور تشکیل کابینه کند. گفته می‌شود محتمل‌ترین نتیجه انتخابات پارلمانی هفته آینده در فرانسه عدم کسب اکثریت مطلق از سوی احزاب راست و چپ و میانه‌رو یعنی تشکیل پارلمانی بدون اکثریت است.  در صورتی که هیچ یک از احزاب موفق به کسب اکثریت نشوند باز کشمکش و بی‌ثباتی سیاسی این کشور را فراخواهد گرفت. به گفته کارشناسان این خطر که فرانسه خود را بدون اکثریت پارلمانی بیابد، بیشتر از قبل است و بی‌ثباتی سیاسی در این کشور احتمالاً به همین دلیل افزایش خواهد یافت.

با توجه به نفرتی که از ماکرون در فرانسه حاکم است و اقبالی که افکار عمومی فرانسه به حزب راست افراطی «اجتماع ملی» از خود نشان داده‌اند اگر تمامی تدابیر ماکرون در یکشنبه هفته آینده و در دور دوم انتخابات شکست بخورد وی بر سر یک دو راهی سرنوشت‌ساز گیر خواهد کرد او یا باید سه سال زودتر از پایان دومین و آخرین دور ریاست جمهوری خود استعفا کند که بسیار بعید است و خود به صراحت گفته است که این کار را نمی‌کند و یا این که بماند و راهی برای همکاری با نخست‌وزیری از حزبی بیابد که عمیقاً با بیشتر سیاست‌های داخلی و خارجی وی مخالف است.