راز قلب انسان؛ تکامل چگونه عضو حیاتی بدن ما را منحصربه‌فرد کرد؟

هدف محققان از مطالعه‌ی جدید، بررسی ساختار بافت تورتیغه‌ای‌شده در سایر میمون‌های بزرگ انسان‌نما بود. آن‌ها دریافتند که ساختار قلب دیگر میمون‌های بزرگ نیز با شامپانزه‌ها یکسان است. در مقابل، انسان‌ها دیواره‌ای صاف در بطن چپ خود دارند. این تفاوت به‌ویژه در پایین بطن چپ، بسیار آشکار است. در بخش پایینی بطن چپ، صافی قلب انسان تقریباً چهار برابر بیشتر از میمون‌های بزرگ است.

نتایج بررسی قلب‌ها شگفت‌انگیز بود. کمترین میزان تورتیغه‌ای‌شدن در قلب انسان‌ها دیده می‌شود، اما در زمان انقباض، پیچش و چرخش در بخش پایینی قلب انسان، بسیار بیشتر بود. در مقابل، میمون‌های انسان‌نما، با قلب‌های به‌ شدت تورتیغه‌ای‌شده، حرکت کمتری را به نمایش گذاشتند.

محققان عقیده دارند که قلب انسان، از ساختار تورتیغه‌ای‌شده که در سایر میمون‌های بزرگ دیده می‌شود، تکامل یافته تا توانایی پیچش و انقباض خود را به شکل کارآمدتری افزایش دهد. این پیچش افزایش‌یافته، همراه با دیواره‌های صاف بطن، احتمالاً به قلب انسان امکان می‌دهد که با هر ضربان، مقدار بیشتری از خون را پمپاژ کند. این امر، نیاز به فعالیت فیزیکی بیشتر و مغز بزرگ‌تر ما را تأمین می‌کند.

یافته‌های مطالعه، فرضیه‌ی یکسان‌بودن و تشابه ساختار قلب در تمام پستانداران را به چالش می‌کشد. در عوض، تفاوت‌های ظریف اما حیاتی در آناتومی و عملکرد قلب، در پاسخ به چالش‌های محیطی منحصربه‌فرد پدیدار شده‌اند.

مطالعه‌ی جدید محققان، راز تکامل قلب انسان را آشکار می‌کند. اما پژوهش در زمینه‌ی تحلیل قلب میمون‌های بزرگ انسان‌نمای در معرض خطر انقراض، همچنان ادامه دارد. متأسفانه، علت اصلی مرگ در میمون‌های بزرگ در اسارت، بیماری‌های قلبی عروقی است.

برخلاف انسان‌ها، به نظر نمی‌رسد که میمون‌های بزرگ دچار بیماری سرخرگ کرونری شوند. اما ماهیچه‌ی قلب آن‌ها تحت فرآیند فیبروتیک (ضخیم‌شدن یا فساد الیاف) قرار می‌گیرد که به انقباض ضعیف و حساسیت به آریتمی منجر می‌شود که مشکلی حیاتی در نظم ضربان قلب است. علت این بیماری ناشناخته مانده است، بنابراین، گروه محققان در پروژه بین‌المللی قلب نخستی‌سانان، فیزیولوژی قلبی عروقی میمون‌های بزرگ سراسر جهان را ارزیابی کردند تا به درک بهتری از این بیماری دست یابند.

پیش از پروژه‌ی کنونی، اطلاعات اندکی درباره‌ی فیزیولوژی قلبی عروقی طبیعی میمون‌های بزرگ انسان‌نما وجود داشت. مطالعه‌ی جدید از طریق همکاری با دامپزشکان، به داده‌هایی حیاتی دست یافته و درک ما از تکامل قلب انسان و همچنین، درک، تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی عروقی در میمون‌های بزرگ را به شکلی حیاتی، بهبود بخشیده است.

یافته‌های مطالعه در مجله نیچر منتشر شده است.