درس‌هایی که می‌توان از عملکرد فیلم‌های ترسناک در سال جاری آموخت

فیلم‌های ترسناک همواره از سودآورترین ژانرهای هالیوود بوده‌اند؛ با این حال‌، عملکرد آن‌ها در سال ۲۰۲۴ میلادی با کمی افت روبرو شده است، اما نمی‌توان نتیجه گرفت که عصر این ژانر تمام شده است. در ادامه با ویجیاتو همراه باشید تا نگاهی به وضعیت فیلم کنونی ژانر ترسناک در هالیوود و درس‌هایی که می‌توان از آن آموخت، داشته باشیم.

می‌توان گفت که در قرن ۲۱ میلادی، تمامی مدل‌های سودآوری که پیش‌تر وجود داشت، با چالش روبرو شده‌اند. با این وجود، فیلم‌های ترسناک و سوددهی آن‌ها در چنین شرایط نامطمئنی ثابت باقی مانده است.

در بسیاری جهات، بنیان‌های پول سازی صنعت فیلم‌ سازی برای فیلم‌های ترسناک جایگاهی غیر قابل لمس، به وجود آورده‌اند. در حالی که تمامی بخش‌های دیگر این مدیوم، مدام با دستان باد تغییر کرده است و وضعیتی آشوب‌ناک دارد. دلایل این ثبات مشخص است؛ فیلم‌های ساخته شده در ژانر وحشت ارزان‌تر ساخته می‌شوند، خیلی کم به سلبریتی‌ها و بازیگران گران قیمت وابسته هستند، فن‌-بیسی وفادار برایشان وجود دارد و تجربه‌ی سینمایی آن‌ها مردم را به تئاتر می‌کشاند و آن را به تماشای فیلم در سرویس‌های استریم ترجیح می‌دهند.

چنین فاکتورهایی باعث شده است که یک‌جور خندق اقتصادی مطمئن پیرامون این سبک بوجود بیاید و حتی در سال‌هایی که اوضاع اقتصادی باب میل نیست، در گوشه‌ی استودیوها به عنوان یک روش سوددهی مطمئن باقی بمانند.

دهه‌ی جاری میلادی فیلم‌های ترسناک بزرگی چون M3GAN ،Smile ،Cocaine Bear و Talk to Me به خود دیده است که تنها تعداد معدودی از عرضه‌های موفقی هستند که از همان قالب همیشگی این ژانر برای ساختن‌شان استفاده شده است: فیلم‌هایی با بودجه‌ی پایین و فیلم‌نامه‌ی اورجینال که با عرضه‌ی بین‌المللی حاشیه سود مطمئن و چشم‌گیری برای استودیوهای سازنده ثبت می‌کنند.

هر چند، سال ۲۰۲۴ تا بدین لحظه نتوانسته یک اثر چشم‌گیر و قابل قیاس با فیلم‌های فاخر و موفق این سبک به خود ببیند. تلاش‌های Blumhouse با عرضه‌ی فیلم‌های Night Swim و Imaginary، منجر به سود قابل احترامی شده است، اما می‌توان همان اثر فرهنگی یا فروش ۹ رقمی که آثار بزرگ‌تر این سبک به آن می‌بالند را تکرار کنند؟ جواب این سوال به وضوح منفی می‌باشد. فیلم Abigail ساخته‌ی Universal هم با وجود گروه تولید و کارگردانی که پشتش بود، به‌نظر می‌رسید می‌تواند به آن سطح برسد اما در میان نقدهای منفی زیاد خیلی زود از فهرست باکس آفیس کنار رفت و می‌توان گفت که شکست خورد.

البته که آثاری قابل قبول هم وجود داشته است و همه چیز برای دوست‌داران ژانر وحشت منفی جلو نرفته؛ به عنوان مثال می‌توان به پروژه‌هایی اشاره کرد که امسال از دل فستیوال‌های معتبر بیرون آمده‌اند، در میان آن‌ها فیلم‌هایی دیده می‌شود که یا کاملاً ترسناک هستند یا به نوعی در این سبک جای می‌گیرند. از فیلم I Saw the TV Glow به کارگردانی جین شوئنبرن که توسط Sundance عرضه شد گرفته تا The Substance به کارگردانی کورالی فارگیت که در جشنواره‌ی فیلم کن توانست خوش بدرخشد.

همچنین می‌توان به The Strangers: Chapter One اشاره کرد که با بازاریابی خوبی که با محوریت شیوع ویروس داشت توسط Lionsgate به یک فیلم ترسناک پرسودِ برتر، تبدیل شد. در ادامه‌ی سال هم، زمانی که به لیست فیلم‌های ترسناک باقی‌مانده نگاه می‌کنیم عناوینی چون MaXXXine و Smile 2 دیده می‌شوند که به راحتی می‌توانند به عملکرد کلی ژانر وحشت در سال ۲۰۲۴ کمک کنند و با وجود تابستان خلوتی که فیلم بلاک‌باستر آنچنانی در آن دیده نمی‌شود، در باکس آفیس بدرخشند.

با توجه به اطلاعاتی که در دست داریم، می‌توان مسیر آثار ترسناک را تا حدودی در سال کنونی میلادی سنجید و مطمئناً نکاتی مهم وجود دارد که می‌توان از آن آموخت.

1. ژانر وحشت دیگر فقط مبتنی بر وحشت نیست

ماه گذشته، زمانی که فیلم I Saw the TV Glow به روی پرده‌های سینما رفت، توجه و احترام زیادی از سوی عاشقان سینما در محافل آنلاین به سمتش روانه شد؛ یکی از تعریف‌های قابل توجه، پست فیس‌بوک پل شریدر بود.

این نویسنده که به زمخت بودن معروف است، در تعریف از این فیلم کامینگ آو ایج که نمایه‌های ترسناک در آن پررنگ می‌باشد، کوتاهی نکرد. شریدر اذعان داشت:

در میان تمام این تعریفات، شریدر نکته‌ی قابل توجهی درباره‌ی جایگاه فیلم‌های اقتصادی ترسناک مثل I Saw the TV Glow بیان می‌کند. در حالی که فیلم We’re All Going to the World’s End مولفه‌های این ژانر را تماماً در خود آمیخته بود، نمی‌توان I Saw the TV Glow را یک فیلم ترسناک با معیارهای همیشگی این ژانر در نظر گرفت. این فیلم جوانب و المان‌های فانتزی زیادی دارد و چنین جنبه‌ای آن را بیشتر برای فستیوال‌ها مناسب می‌کند تا اکران در دوره‌ی هالووین. شاید بتوان گفت که بیش از هر چیز، مهمترین جنبه‌ی وحشت‌ناک این فیلم تقلاهای یک جوان ترنس هنگام تجربه‌ی زیستن در دنیای واقعی باشد.

به هر روی، فیلم شوئنبرن یکی از داغ‌ترین پروژه‌های مستقل ترسناکی بوده است که در سال 2024 شاهدش بودیم. این فیلم ابتدا در Sundance و SXSW به روی پرده سینما رفت و سپس A24 آن را برای نمایش در بهشت فیلم‌های ترسناک یعنی فستیوال فیلم Overlook در نظر گرفت. نهایتاً پس از این مقدمات بود که شاهد حضور I Saw the TV Glow در تئاترها بودیم.

این فیلم شاید در نگاه اول تماماً یک اثر استاندارد ترسناک نباشد، اما هر چه هست به مذاق بینندگان خوش آمده است. فیلم‌سازان و ساپورت کنندگان مالی که پشت کارهای بدیع، انتقادی و مناقشه برانگیز سینما هستند باید توجه کنند که فن-بیس و فضای بینندگان ژانر وحشت با وجود ساختارهای مشخصی که دارد، آماده‌ی دیدن فیلم‌هایی می‌باشند که از هیولابازی و خشونت خونین اسلشرها، فراتر رفته‌اند.

چد ارکیبالد، تهیه‌ کننده‌ی باسابقه‌ای که در ساخت بیش از ۳۰ فیلم ترسناک با کمپانی Black Fawn Films همکاری کرده است، در مصاحبه‌ای با رسانه‌ی ایندی‌وایر چنین گفت:

پس می‌توان نتیجه گرفت که اگر موضوع یک فیلم برای جمعیت کلی بینندگان تا حدی زیادی شجاعانه و رادیکال است، با قرار دادن آن در فضایی ترسناک می‌توان آن را راحت‌تر ساخت و شاید واقعاً مهم نباشد که تا چه حد به استانداردهایی که از این ژانر می‌شناسیم، وفادار باقی بماند.

2. فرمول مالی ژانر ترسناک تنها زمانی جواب می‌دهد که به قواعد آن وفادار باقی بمانید

برای بسیاری از کسانی که عملکرد باکس آفیس فیلم‌ها را پیگیری می‌کنند، فیلم Abigail موردی بود که نشان می‌داد چطور عناوین با پروفایل بزرگ‌تر می‌توانند عقب‌گرد داشته باشند و نشانه‌هایی در بر داشت که موجب می‌شد مسئله‌ی عدم عملکرد موفق در ژانر وحشت را دقیق‌تر زیر ذره‌بین قرار دهیم.

علی رغم انتظارات بالا هنگام شروعِ پخش در فستیوال فیلم Overlook و حضور بازیگرانی مثل کاترین نیوتن و ملیسا باررا، این فیلم تنها توانست به سود ۴۲ میلیون دلاری دست پیدا کند و عملکرد هفته‌ی ابتدایی آن رقم ناامید کننده‌ی ۱۰.۲ میلیون دلار را نشان می‌دهد. با در نظر گرفتن بودجه‌ی قریب به ۲۸ میلیون دلاری، به راحتی می‌توان متوجه شد که چرا فیلم Abigail در حد انتظارات عمل نکرده است.

نتیجه‌ی به دست آمده، مشخصاً چیزی نبود که Universal در نظر داشت، اما وقتی که آن را به عنوان یک فیلم ترسناک با نقدهای ضعیف نگاه می‌کنیم آنقدرها هم خراب‌کاری به بار نیامده است. اگر یک چیز برای آموختن در این مورد وجود داشته باشد، این است که سوددهی مداوم فیلم‌های ترسناک مشروط به بودجه‌های کوچک‌تر می‌باشد.

پیتر لو و نانسی ژو که آن‌ها را برای ساختن چند پروژه‌ی بزرگ ترسناک با استودیو Starlight Entertainment می‌شناسیم، در طی دهه گذشته آثاری چون Malignant و Scary Stories to Tell in the Dark خلق کرده‌اند و حتی در پروژه‌ی جدید آز پرکینز که اقتباسی از رمان استفن کینگ با نام The Monkey است، همکاری کرده‌اند. آن‌ها در طی یک مصاحبه با رسانه‌ی ایندی‌وایر اذعان داشتند که وجود یک بودجه‌ی محدود نکته‌ای کلیدی برای مدل تجاری و فلسفه‌ی خلاقیت آن‌ها بوده است.

لو چنین می‌گوید:

با ارائه‌ی چنین نکته‌ای آدم به فکر فرو می‌رود که آیا شکست فیلم‌هایی از قبیل Abigail، مربوط به داشتن بودجه‌ای زیاد از حد است؟ آیا اگر کمپانی Universal راهی برای ساختن این پروژه با 10 میلیون دلار پیدا می‌کرد و گروه بازیگران آن ارزان‌تر می‌بود، وضعیت نهایی فیلم در گیشه تغییر می‌کرد؟ حتی بدون فرضیه سازی و مکث کردن بر روی احتمالات دیگر هم می‌توان متوجه شد که فرمول ساختن فیلم‌های وحشت‌ناک پرسود با بودجه‌ی محدود، یک امر آزموده شده است و نمی‌توان آن را یک‌جور شکست در نظر گرفت، بلکه تهیه کنندگان با این کار، احتمال موفقیت را افزایش می‌دهند.

3. وضعیت کلی جریان‌های اقتصادی سینما بر ژانر ترسناک اثرگذار است

با وجود اینکه نمی‌توان عملکرد فیلم‌های ترسناک در سال ۲۰۲۴ را مثبت تلقی کرد، همین را می‌توان برای دیگر سبک‌ها هم گفت. همچنین، در حالی که فیلم‌های ساخته شده در این ژانر راه آسان‌تری برای رسیدن به سود پیش روی خود دارند، اما جریانات و قواعد مالی مشخصی که همیشه وجود دارد بر آن‌ها هم اثر می‌گذارد.

به عنوان مثال، جریاناتی مثل تغییر ذائقه و عادات مصرف کننده، ایجاد رقابت از سوی سرویس‌های استریم و دیگر کمپانی‌های سرگرمی خانگی و عدم وجود منابع مالی کافی به دلیل اعتصابات سال قبل، همگی جریانی کلی می‌سازند که ژانر ترسناک هم به شکلی ناگزیر تحت سیطره‌ی آن‌ها قرار می‌گیرد.

لو و ژو در ادامه‌ی مصاحبه خود، توضیح دادند که تمامی ژانرها و بطور کلی هالیوود، در سال جاری مشکلاتی با عملکرد مثبت در باکس آفیس داشته‌اند؛ با این وجود، اعتمادها بر سود رسانی ژانر ترسناک هنوز به قوه‌ی خودش باقی‌ست.

لو در این‌باره چنین می‌گوید:

زمانی که به تقویم فیلم‌های ساخته شده در سبک ترسناک نگاه می‌اندازیم، نیمه‌ی دوم سال ۲۰۲۴ می‌تواند برای طرفداران این سبک امیدوار کننده باشد. استودیوها و ناشران می‌توانند از پتانسیل موجود در این ژانر در ادامه‌ی سال بهتر استفاده کنند. در ماه جولای، چند تا از مورد انتظارترین فیلم‌های ترسناک به روی پرده سینما می‌روند؛ فیلمی چون MaXXXine را داریم که پایانی خواهد بود بر سه‌گانه‌ی ساخته شده توسط تی وست.

در اواخر سال هم Smile 2 منتشر خواهد شد که کارگردانی آن بر عهده‌ی پارکر فین است. The Front Room به کارگردانی مکس و سم اگرز نیز یک فرصت دیگر برای موفقیت این ژانر به حساب می‌آید. بطور کلی، با وجود شروع نه چندان مثبت فیلم‌های ترسناک، به‌نظر می‌رسد که ادامه‌ی سال فیلم‌ها عملکرد بهتری در باکس آفیس تجربه خواهند کرد.

جمع‌بندی

سال ۲۰۲۴، برای سبک ترسناک به دلایل مختلفی در بهترین وضعیت ممکن قرار ندارد. دلایلی مثل جریانات اقتصادی و مالی صنعت سینما، شکست خوردن چند مورد از فیلم‌های مورد انتظار در این سبک و روانه شدن نقدهای منفی را می‌توان به این وضعیت نسبت داد. با این وجود، چند درس وجود دارد که می‌توان از عملکرد این فیلم‌ها در نیمه‌ی نخست سال جاری میلادی برگرفت.

در طول متن به این نکات پرداختیم؛ فیلم‌های ترسناک پتانسیل بسیار بیشتری برای دخیل کردن موضوعات مهم دارند، بهتر است به قواعد ثابت شده مثل بودجه‌ی محدود وفادار باقی ماند و به ترکیب برنده دست نزد و نهایتاً اینکه ژانر ترسناک با وجود طرفداران وفاداری که دارد، نمی‌تواند از جریانات کلی حاکم بر صنعت سینما مصون بماند.