تماشا کنید: فرار وحشتناک مارماهی ژاپنی از معده ماهی شکارچی

برای اکثر حیوانات، قرارگرفتن درون معده شکارچی بدین معنی است که همه چیز به پایان رسیده؛ اما ظاهرا برای مارماهی ژاپنی وضعیت فرق دارد. پژوهشگران در مطالعه‌ای که به‌تازگی در نشریه کارنت بایولوژی منتشر شد، از مارماهی‌های نابالغی فیلم گرفتند که عملیات فرار از بدن ماهی شکارچی را به نمایش می‌گذارند.

مارماهی‌های ژاپنی برای فرار از معده ماهی پس از بلعیده‌شدن، راهی مبتکرانه پیدا کرده‌اند: رفتن به دستگاه گوارش و سپس فشردن و خارج‌کردن خود از آبشش‌های شکارچی. این اولین بار است که دانشمندان توانستند نحوه‌ی فرار گونه‌ی طعمه از شکم شکارچی را به‌طور دقیق مشاهده کنند و اکنون از خود می‌پرسند آیا سایر گونه‌های ریزاندام نیز شانس نجات بدین روش را دارند یا خیر.

ماهی خواب‌آلود سیاه (Odontobutis obscura) طعمه خود را به‌طور کامل و زنده می‌بلعد. پژوهشگران متوجه شدند مارماهی‌های ژاپنی جوان (Anguilla japonica) که توسط این ماهی بلعیده می‌شوند، می‌توانند انتهای دم خود را از راه مری به آبشش ماهی شکارچی برسانند و سپس آن را از آبشش بیرون کنند و خودشان را به عقب بکشانند تا به‌طور کامل آزاد شوند.

پژوهشگران در مطالعه گذشته خود متوجه شده بودند که مارماهی جوان می‌توانند از راه آبشش شکارچی خود فرار کنند؛ اما نمی‌دانستند آن‌ها دقیقا چگونه این کار را انجام می‌دهند.

یوکی کاواباتا، استادیار دانشکده شیلات و علوم محیطی در دانشگاه ناکازاکی به لایوساینس گفت: «پیش از آزمایش با استفاده از ویدئوی اشعه ایکس، فکر می‌کردیم مارماهی‌ها ممکن است به طور مستقیم از دهان شکارچی به آبشش رفته و از آن‌جا فرار کنند. اما وقتی دیدیم مارماهی‌های کوچک از معده شکارچی به سمت آبشش حرکت می‌کنند (به جای اینکه از راه دهان فرار کنند)، شگفت‌زده شدیم. ما راه‌های فرار ساده‌تری را پیش‌بینی کرده بودیم اما توانایی آن‌ها برای حرکت به سمت دستگاه گوارش واقعا شگفت‌آور بود.»

یک سال طول کشید تا گروه پژوهشی شواهد قانع‌کننده‌ای را فیلم‌برداری کند که نشان می‌دهد مارماهی‌ها چگونه فرار می‌کنند.

پژوهشگران سولفات باریم، ماده حاجب اشعه ایکس را به مارماهی‌ها تزریق کردند تا بتوانند آن‌ها را درون معده ماهی‌ شکارچی ببینند. سپس یک مارماهی را به همراه ماهی شکارچی در مخزنی قرار دادند و تعامل آن‌ها را با فیلم اشعه ایکس ثبت کردند. از ۳۲ مارماهی که به طور کامل توسط ماهی بلعیده شدند و به معده ماهی رسیدند، ۱۳ مارماهی موفق شدند دم خود را از آبشش ماهی خارج کنند و ۹ ماهی توانستند کاملا فرار کنند.

همه مارماهی‌ها از تاکتیک مشابهی برای فرار کردن استفاده نکردند. یازده مارماهی که به‌طور کامل بلعیده شده بودند، سعی کردند به شکل دایره‌وار در امتداد دیواره معده شنا کنند و پژوهشگران کنجکاو شدند که آیا آن‌ها به دنبال راهی برای فرار هستند یا خیر. پنج مورد از مارماهی‌‌ها نیز موفق شدند دم خود را به آبشش ماهی برسانند.

ماهی شکارچی به خاطر فرار مارماهی‌ها ا‌ز آبششش دچار آسیب خاصی نشد و پس از هر آزمایش به رفتار عادی خود ادامه داد.

گرچه مشاهدات در محیط آزمایشگاهی کنترل‌شده حاصل شده است، به باور پژوهشگران در طبیعت نیز همین اتفاق می‌افتد. کاواباتا می‌گوید، با توجه به فراوانی بالای این رخداد در آزمایش‌های آن‌ها، این احتمال وجود دارد که این رفتار در محیط‌های طبیعی و خصوصا وقتی مارماهی‌ها با تهدیدات شکارچی مشابهی مواجه می‌شوند، فراوان‌تر باشد.

در مرحله بعد، پژوهشگران می‌خواهند بدانند که آیا گونه‌های دیگر مارماهی‌ها نیز به همین روش فرار می‌کنند یا خیر. آن‌ها همچنین می‌خواهند بدانند چرا توانایی فرار برخی از اعضای گونه بالاتر است و آن‌ها از چه خصوصیات خاصی برخوردار هستند.